150. rocznica powstania Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół"

7 lutego 2017 roku przypada 150. rocznica zatwierdzenia statutu pionierskiej organizacji wychowania fizycznego i sportu w Polsce - Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”; najstarszej tego typu organizacji, której członkowie przyczynili się m. in. do popularyzacji gimnastyki w społeczeństwie, powstania wielu klubów sportowych oraz Związku Harcerstwa Polskiego. Nowe stowarzyszenie utworzyli studenci lwowscy, którzy do współpracy zaangażowali wielu znanych, wpływowych i szanowanych obywateli miasta Lwowa. Warto podkreślić, iż „Sokół” działał aktywnie już w okresie zaborów, jak również po odzyskaniu niepodległości oraz w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce. Został zdelegalizowany przez władze komunistyczne po zakończeniu II wojny światowej, reaktywowany zaś po zmianie ustrojowej w 1989 r.

Cały okres działalności organizacji to krzewienie wartości patriotycznych oraz kształtowanie w społeczeństwie polskim dumy narodowej, m. in. poprzez uroczyste obchody zwycięskich rocznic, a także organizowanie imprez kulturalnych i sportowych (dla ówcześnie żyjących Polaków było czymś oczywistym, że „Sokół” pod oficjalnym szyldem gimnastyki, prowadzi wielokierunkową działalność narodową i niepodległościową). Wielu członków Towarzystwa brało czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim, powstaniach śląskich, jak również zasiliło szeregi Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera.

We wrześniu 1886 roku, w Rzeszowie, do życia zostało powołane ósme gniazdo „Sokoła”, które miało swoją siedzibę w budynku, gdzie obecnie mieści się Teatr im. Wandy Siemaszkowej.

Na stronie Podkarpackiej Biblioteki Cyfrowej wydzielono kolekcję dotyczącą Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W jej skład wchodzą: sprawozdania, jednodniówki, opracowania, czasopisma, pocztówki, statut, odezwa oraz dyplom. Zachęcamy Czytelników do zapoznania się z publikacjami przybliżającymi działalność oraz strukturę Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół". W głównej mierze odnoszą się one do funkcjonowania organizacji na terenie Galicji Wschodniej.

Agata Rak-Wilczakowska
Pracownia Digitalizacji
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie